“?…als het gras twee kontjes hoog is…?”

Gelukkig laat Moeder Natuur ons nooit in de steek en inmiddels is het weer zo ver. De meeste bermen die ik passeer staan er florissant bij. Het fluitenkruid staat her en der al op schouderhoogte. Puur genieten om de groeiende bloemenpracht tot haar hoogtepunt te zien komen.

De opwindende kracht van de natuur is sterk, mooi en puur. Bloemetjes worden bezocht door de bijtjes en gestreeld door de wind. Volgende generaties flora en fauna zijn er afhankelijk van. Zonder dat we er erg in hebben, is er veel bedrijvigheid in de bermen die gemeenten tegenwoordig uitbundig laten groeien en bloeien. Bermen die we dagelijks passeren, zonder te zien wat er zich allemaal afspeelt in gras, dat twee kontjes of hoger is.

Wie goed kijkt, ziet tussen de hoge pollen gras en kruiden het bewijs van de manier waarop wij Moeder Natuur in de steek laten. Achteloos weggeworpen verpakkingen van genotsmiddelen in allerlei vormen, kleuren en maten nestelen zich tussen de hoge grassprieten, wachtend op de eerstvolgende maaibeurt.

Sommige stukken papier en schillen zullen worden verslonden door pieren, slakken, vogels of insecten, maar het meeste zal met vernietigende kracht in de maaikooi met het plastic en de blikjes vermalen worden tot kleine stukjes. Door het afval klein te maken vergroten we de kans dat het in onze voedselketen terecht komt en we volgende generaties opzadelen met de gevolgen van onverstandige beslissingen die we vandaag maken na een momentje genieten.

Als je afval in de berm gooit ben je lekker snel van die last af, dat je het verder mee moet dragen, maar je blijft verantwoordelijk voor de gevolgen van je daad. Eigenlijk net als bij onveilige seks, waarbij je de dwang om te vrijen niet kan beheersen. Dat is meestal ook zo gepiept, maar het kan grote, langdurige gevolgen hebben.

De aantrekkingskracht van de natuur is groot. Met passie maak ik dagelijks een wandeling en ik geniet. Ik vind het belangrijk dat we de sporen van ónze daden nú wissen. Zwerfafval dat ik tegenkom raap ik op, want zwerfafval achtervolgt ons langer dan je lief is.

Hoe geniet en zorg jij voor Moeder Natuur? – reageren kan hieronder :-)

Het kunnen verwerken van afval is een goede manier om te overleven. Als je zo je familie in leven kunt houden, ben je spekkoper. Je eigen resten zijn goed voor anderen en levert biodiversiteit op, dus win-win.

Alle dieren veroorzaken zwerfafval. Op het dijkje hierachter zie ik momenteel veel schelpen liggen die na consumptie achteloos zijn achtergelaten, ganzen die de stoep groen poepen en veel veren, want het is tijd voor de lentegarderobe.

Planten en bomen zijn afhankelijk van deze gemakzucht. De bessen die de vogel verliest en de zaadjes die ze uitpoepen kunnen fijn wortel schieten. De poep is meteen een goede voedingsbron. Zelf laten bomen en planten ook van alles vallen dat weer door anderen wordt gebruikt. Zonder zwerfafval sterven vele soorten uit.

De mens is onderdeel van dit systeem. Duizenden jaren hebben we onze schillen laten vallen, pitten uitgespuugd of –gepoept en zo andere soorten geholpen in het voortbestaan. Het zit in onze genen. Zonder dit gedrag waren we niet gekomen waar we nu zijn.

De meeste mensen zijn doorgeëvolueerd en gooien afval in de prullenbak. Dat is niet vanzelf gegaan, zo logisch was dat vroeger niet. In 1884 verplichtte Meneer Poubelle prullenbakken in Parijs. En niet omdat de mensen zo netjes waren. Het rijmpje uit de jaren 30 van de ANWB over de schillen, de dozen en het aangenaam verpozen was er ook niet uit luxe.

Ondanks alle campagnes en maatregelen weet nog steeds niet iedereen de vuilnisbak te vinden. Een groep gooit zijn schillen nog steeds achteloos weg. Die zijn alleen tegenwoordig van plastic en blik. Dieren kunnen daar weinig mee. Vogels verwerken wel wat in hun nesten, maar dat is ook niet ideaal. Sommige soorten eten het op. Vorige week nog een koe. Ging ie dood van.

Zwerfafvalveroorzakers zijn niet doorgeëvolueerde oermensen en staan dicht bij hun natuur. Valt kennelijk weinig aan te trainen of op te voeden. Ik zou ze ook wel hard willen straffen, maar de pakkans is klein en het schijnt averechts te werken. De gevolgen van hun daden zijn echter wel schadelijk voor onze soort. Dus wat te doen?

De natuur ligt inmiddels al vol plastic, zowel op land als in het water. De grote hoeveelheid plastic in de zeeën, ook bekend als plastic soep, is voornamelijk afkomstig van zwerfafval van het land. Dit plastic verdwijnt niet, maar breekt af in kleine stukjes en komt zo in ons eten terecht. Nu al en steeds meer als we zo doorgaan.

Nog meer energie steken in die kleine groep die het veroorzaakt levert weinig op. Uit Den Haag hoeven we ook weinig te verwachten, anders zouden ze bijvoorbeeld statiegeld snel uitbreiden in plaats van het af te willen schaffen. Het is tijd voor de volgende stap in de evolutie. Anders hebben de generaties na ons alleen nog plastic te eten. En dan is het snel einde oefening voor onze soort.

Het is een erg makkelijke evolutiestap waar ik u voor uitnodig. Verander van mopperaar en klager in een doener en ruim elke dag één stuk zwerfafval op. Als alle mensen die het goed voor hebben met de toekomst van onze soort dit doen, dan hebben we er snel geen last meer van. Bedreigt het ons voortbestaan niet meer.

Steeds meer mensen maken deze evolutiesprong. Als u snel bent kunt u nog bij de early adopters horen en er straks prat op gaan dat u de mensheid hebt helpen redden. En dan gaan we meteen zien dat we op een soortgelijke manier ook andere duurzaamheidproblemen – zoals de opwarming van de aarde – kunnen oplossen.

Bent u er klaar voor? Evolueert u even mee?

Dirk Groot
Zwerfinator

Politici en bedrijven vinden getallen interessant, daarmee kunnen ze van alles verkopen, vergoeilijken, bewijzen, legaliseren enzovoorts. Als ze met een getalletje kunnen bewijzen dat je van stilzitten dik wordt, dan kunnen ze suiker in je drank blijven stoppen. Als ze kunnen bewijzen dat zoveel procent van de plastic soep uit een ander land komt, dan hoeven ze er niet zoveel of zelfs niets meer aan te doen. En nog veel erger, zolang het onderzoek loopt, gaan we gewoon op dezelfde koers door. Zolang het onderzoek loopt, kan je nog niets bewijzen en zonder bewijs kan je niets doen want dan weet je niet waardoor het komt. Ondanks dat iedereen weet waardoor het komt….. maar niet kan ‘bewijzen’.

Niemand doet dus iets, zolang er niets bewezen wordt.

Niemand? Nee, niet niemand. Zoals gewoonlijk gaat de gewone burger zelf aan de slag. Koopt een flesje cola minder, staat wat vaker achter zijn pc, doet zijn boodschappen in een eigen tas, zet de kachel lager, rijd hybride op zijn eigen zonne-energie en…. raapt zelfs een flesje op! Maar ook dat besef deed mij niet genoeg om mij echt te raken. Ik voelde iets anders. Ik raap namelijk zelf ook zwerfafval op en dan houd ik mijn flesjes apart, voor de Plastic Madonna. Ik vind het normaal om op te ruimen. Gewoon, dagelijks iets oprapen. Daar word ik blij van. Ik denk dat die duizenden mensen die de flesjes opraapten daar ook blijer van werden.

Maar ook dat besef raakt me niet genoeg. Ik vind het immers normaal om vrolijk te worden van zwerfafval opruimen.

Maar waarom vind ik dat normaal? Waarom vind ik het normaal om iets op te rapen wat ik zelf niet achter liet? En waarom word ik daar zelfs blij van? Waarom maak ik graag de wereld schoon? Het heeft nauwelijks effect. Als ik een uur met een grijper rondloop, dan heb ik net aan een boodschappentas vol. Lang niet genoeg om de plastic soep mee te stoppen, of om het hele park tegenover mijn huis echt schoon te krijgen. En niemand zal een Plastic Madonna maken met de paar flesjes die ik vind.

Één tasje tegenover een paar honderd miljoen kg zwerfafval per jaar (CBS) lijkt niets.

LIJKT niets…

Mijn handeling lijkt niets te betekenen omdat het nog niet eens het kleinste statistische verschil maakt met de jaarlijkse hoeveelheden zwerfafval die jaarlijks onze oceanen, bossen, parken, tuinen en straten vervuilen. En toch kies ik ervoor om zwerfafval op te ruimen, want ik geef niets om statistieken. Ik kies ervoor.

Ik kies ervoor om niet aan de zijlijn te staan en als een gestoorde vader de scheidsrechter uit te kafferen of mijn voetballende kind instructies toe te blèren. Ik wacht niet totdat de gemeente mijn stoep veegt, of iemand een stofzuiger in zee bouwt. Ik zeur niet bij de overheid dat er niet genoeg vuilnisbakken staan. Ik klaag niet bij de bedrijven dat ze statiegeld moeten hanteren. (Al vind ik wel dat dat allemaal moet gebeuren.)

Ik kies ervoor om iets te doen. Ik kies ervoor om iets te doen en dat betekent dat ik handel. Ik wacht niet, ik ren niet weg, ik denk er niet over na en ik kijk niet toe. Ik handel: ik buk, ik raap iets op en gooi het in de vuilnisbak en als ik dan achter me kijk, dan ligt het er niet meer. Ik maakte het verschil. Ik heb de koers van het moment bepaald, ik zorgde ervoor dat het stukje zwerfafval niet de gracht in kon waaien en zo een lange reis begon naar de plastic soep. Ik zorgde ervoor dat het stukje plastic niet kan vergaan in die soep en dat er dus ook geen vis van kon eten die dan later op iemands bord zou belanden…. En als het om een pet fles ging dan leverde ik die in bij de Plastic Madonna en werd er filament van gemaakt waardoor iemand een stukje Madonna van kan printen.

Ik heb een enorm lange gang van zaken veranderd. Ik heb kracht om in te grijpen.

Ik heb de kracht om mijn leven, dat van andere mensen en dat van dingen de richting te geven die ik wil. En met mij vele duizenden anderen. Duizenden mensen kiezen er dagelijks voor om zwerfafval op te ruimen en gebruiken hun vrijheid om te kiezen en handelen daar naar. En deze kracht uit zich nu in die 100.000 verzamelde flesjes.

Een tastbaar bewijs van de energie die mensen de kracht geeft om te groeien en te verbinden.

Peter Siegel

Met de grijpers de deur uit begint altijd met een hoop gekeet. Keer op keer moet ik ze uitleggen dat de grijpers niet gebruikt kunnen worden als lichtzwaarden, snoeimessen of billenprikkers. Gelukkig lukt mij dit meestal voordat er tranen vloeien.
En dan komen we in het park aan. Ik heb altijd wel een op straat gevonden plastic tasje mee en de jongens DUIKEN de bosjes in…
“PAPAAAA er ligt hier een rat!”
“DODE DIEREN HEBBEN BACTERIEN, BLIJF ER MAAR VANAF!”
“PAPAAAA, nemen we nu wel of niet papier mee?”
“DOE MAAR!”
“PAPA, moetjekijken!!! ik heb hier een skwelet van een FOGOL!”
“euh, wat zei ik nou? GEEN dieren! Maar wel een mooi skelet hoor, ik denk niet dat het om een vogel gaat… het lijkt me te klein…”
“PAPA, bel snel de politie, iemand heeft een bed gemaakt in de bosjes”
“nou ik zal niet de politie bellen, maar wel de burgemeester waarschuwen dat ze het weg moeten halen”

Je snapt natuurlijk wel waar dit heen gaat, papa vult minimaal 2 tassen met zwerfafval en de 2 avonturiers… avonturieren.

Toch komen ze regelmatig met gewoon en bijzonder zwerfafval aanzetten. Ik spaar kapotte fietssloten van verwijderde fietsen, breng gevonden batterijen en fietslampjes naar de chemokar, speelgoedjes, geld en allerlei andere curiosa die mij interessant lijken. En natuurlijk vinden zij dat PRACHTIG. Vooral als we door de wijk heen lopen kunnen ze uitzwermen als bezetenen en vinden zij de meest geweldige dingen voor me. Van 5 euro-briefjes tot en met Transformer achtige poppetjes, van slotjes tot en met fietslampjes, tasjes, dopjes voor de blindengeleidehonden etc etc etc
Als ze iets vinden, stormen ze op me af en douwen het voorwerp in mijn handen of zwaaien het voor mijn gezicht. Als hongerige puppies bedelen ze dan om een compliment: of ik het wil bewaren en dan het liefste in HET kastje. Ik heb thuis een soort rariteiten kabinet waar allerlei dingen in staan die ik bijzonder vind. En een plaatsing op of IN het kastje… NOU, daar kan maar weinig tegen op. Ik zeg ze dan ook altijd de waarheid: mooi slot, stom poppetje, fijn een zakcentje… ik lieg nooit… Ik geef ze altijd een compliment voor het vinden, maar zal nooit liegen dat ik iets mooi of nuttig vind. Daar worden ze in mijn ogen uiteindelijk niet wijzer van. Ik wil namelijk dat ze ook de waarde van dingen leren inschatten en dat lukt niet als ik maar alles fantastisch vind.
Laatst maakte ik een foto, van ons drieen, met de grijpers in de lucht, als musketiers… en nu noemen wij ons de 3 Zwerfketiers. Een groter compliment konden ze volgens mij niet krijgen.

Maar daar ging het voor mij op den duur in wrikken. Ik kreeg het gevoel dat ze dit voor mij doen. Om papa blij te maken, of om een complimentje te winnen, want zoveel strooi ik er niet rond.
Ik leg ze iedere keer uit dat we niet HOEVEN op te ruimen, dat ik het alleen doe als ik zin heb… en tijd… Ik leg ze ook altijd WAAROM ik het doe, dat vooral het plastic via de grachten in de oceanen komt en dat dieren het eten. En dat wij dan misschien wel weer die dieren eten… Niet dat wij thuis veel vlees of vis eten, maar toch.
Ik vind het eigenlijk belangrijker dat ze kunnen spelen, lol maken, klauteren, duiven najagen (terwijl ik roep dat dat niet mag), kruipen tussen de bosjes en meer van die zooi. Dat ze met blauwe plekken thuiskomen en bloedneuzen en dat ze dan de schuld geven aan die rotboom. Ik wil niet dat ze denken aan met plastic vergiftigde vissen, plastic eilanden, plastic soep, of andere milieurampen die nu plaatsvinden of nog moeten komen. Ik wil dat ze zorgeloos door het leven kunnen en kunnen genieten van de dingen die ze doen.

Laatst mocht mijn oudste zoon alleen naar de buitenschoolse opvang lopen, hij wordt steeds verantwoordelijker en we vonden het wel een goed idee. Hij hoeft maar 1 weg over te steken en komt dan na een minuutje of 5 door het park te lopen aan bij de opvang.
Het voelde toch wat onwennig en stiekumpjes keek ik door het raam om te kijken of hij niet teveel zou lanterfanten, want dat kan hij best goed. En ineens zie ik hem een plastic tasje van de grond afrapen… zomaar, zonder dat ik erom vroeg, zonder dat we gingen jagen en zonder dat ik hem een compliment kon geven. Het tasje lag een paar meter uit de route, op de weg en (zoals we hem geleerd hebben) keek hij om zich heen voor de veiligheid en pakte hij dat tasje op. Half huppelend stevende hij op een vuilnisbak af en gooide het weg.
Papa in tranen van trots: ZAG JE DAT? zag je mijn zoon? En de hele dag liep ik in euforie rond.
We besloten niets te zeggen toen hij thuis kwam, omdat ik ook wil dat hij leert dat ik het gewoon vind als mensen iets opruimen en dat je daar niet de hele tijd pluimen voor hoeft te krijgen….

Een week of wat later, vertelde hij mij hierover en ik gaf hem een dikke knuffel. Vervolgens liep hij eens alleen met zijn jongere broer naar huis en… toen ruimden ze samen wat dingen op!!! Toen ze dit vertelden, begreep ik dat ze wel vaker dingen oprapen: niet voor papa, niet voor complimenten, rariteitenkabinetjes of chemobakken… Maar omdat ze dat leuk vinden, omdat ze het zielig voor de dieren vinden, gewoon om de redenen die kinderen hebben!

Mijn Zwerfketiers!

=========================

Niemand weet het. Wie of wanneer de mens voor het eerst vuur kon maken. Journalisten waren er helaas nog niet. En al waren ze er geweest, ze zouden de enorme implicaties van dit gebeuren niet hebben begrepen. Ze zouden de beste man of vrouw waarschijnlijk afgeschilderd hebben als een volslagen idioot omdat ie met vuur speelde. En dat is niet erg.  Ten eerste hadden we dan wel mooi documentatie gehad wie en wanneer het vuur had “uitgevonden”. En ten tweede, het nieuws had zich als een lopend vuurtje verspreid en meer mensen waren eerder met vuur gaan experimenteren.

Toen Oerk het wiel uitvond, besteedde de plaatselijke medicijnman, die elke week een praatje hield voor het hele dorp er geen aandacht aan. Het nieuws dat hun stamhoofd zijn hoofd gestoten had werd van groter belang geacht.

Ook de eerste internet verbinding die in 1969 werd gelegd tussen vier steden in Amerika heeft geruisloos plaatsgevonden. In de kranten van die jaren is er niets over terug te vinden.

In juni 2012 ging het grootste kunstwerk dat er ooit gemaakt is van zwerfafval (*) te water in het IJ in Amsterdam. Natuurlijk hadden we daar ook de pers bij uitgenodigd, de NOS, RTL, het Jeugd Journaal, de grote dagbladen en de regionale pers. Alleen het Jeugd Journaal was van plan te komen. Helaas meldden zij zich op de dag zelf af: “we hebben twee weken geleden al iets over de Plastic Soep bericht” herinnerde de hoofdredactrice zich ineens. Diezelfde avond zond het Jeugd Journaal en alle andere nieuwszenders voor de 14e avond op rij een verslag uit van Europees Kampioenschap Voetbal. Niet dat “onze jongens” die avond moesten spelen, zij waren al uitgeschakeld. Maar “het volk” wil brood en spelen en dus geven de journalisten dat. En ik kan het hen niet kwalijk nemen, ook zij willen brood op de plank.

Voorbeeldje: “Grexit”. Wekenlang was dit voorpagina nieuws….. En omdat het voorpaginanieuws was gingen er nog meer journalisten over schrijven, en dus ging de lezer ook geloven dat het belangrijk was en wilden ze er nog meer over lezen…  Ik durf te wedden dat er over twintig jaar niemand meer weet wat grexit betekent. Natuurlijk zal er altijd een uitzonderlijk iemand te vinden zijn die de regel hierboven bevestigd. Gewone stervelingen zullen ‘grexit’ in Wikipedia moeten opzoeken. Laat staan dat we er dan nog gevolgen van ondervinden.

Maar over twintig jaar ondervinden we wel de gevolgen van ons doen laten en nu. En daar vinden we bar weinig over terug in de media.

Ik weet dat ik niet de enige ouder ben die ‘s avonds voor het slapen gaan nog even bij zijn kinderen kijkt. En dat het je dan koud om het hart wordt als je je ineens inbeeldt hoe de wereld er over twintig jaar uit kan gaan zien. En dat je je wanhopig voelt omdat je denkt dat je daar niets aan kunt doen.

En laat er daar nu een oplossing voor zijn.

Een oplossing die net zo krachtig en eenvoudig is als het geweldloos verzet van Gandhi. Ik probeer uit alle macht dit verhaal in het nieuws te krijgen: Ik heb er mijn werk als fotograaf voor opgezegd, ik heb me twee maanden opgesloten in een loods om ‘de Wereld van Zwerfvuil’ te maken, ik blog, ik spreek, ik verdien momenteel minder dan bijstandsgerechtigde (want we omarmen nu eenmaal het paradigma dat wereld verbeteraars het gratis dienen te doen, en wereld plunderaars schathemeltjerijk mogen worden, en ik doe daar net zo hard aan mee, mea culpa), ik gedraag me elke dag -in de ogen van anderen- als een idioot omdat ik wil dat het opvalt wat ik doe. Want alleen door te DOEN gaan we HET verschil maken. Maar dan moet dat ‘doen’ wel opvallen.

Natuurlijk is er best aandacht voor het project waar wij nu mee bezig zijn, maar de media komt niet veel verder dan de schil te belichten: een beeld gemaakt van gerecycled plastic zwerfvuil. Maar onder die schil zit een heerlijke vrucht, waarvan je de smaak pas gaat waarderen als je er een tijdje op kauwt. En dat verdient het om op alle voorpagina’s uitgekauwd te worden, om elke avond het eerste onderwerp te zijn van het NOS journaal, van CNN, van Al Jazeera en om opgenomen te worden in alle curricula van alle scholen.

Doe bijna niets, maar niet niets!

Wij willen de wereld redden door één stuk zwerfvuil per dag op te ruimen. (**)

Ik weet het, het klinkt absurd. En je mag gerust even lachen.

Einstein zou ook lachen…. instemmend:

Ook Edward Lorenz zou het begrijpen:

Of Gandhi:

Hoe krijg ik journalisten zover dat ze gaan berichten over de kracht van “het bijna niets” doen? Moet ik  het zelfde doen als Gandhi om dit op de voorpagina van alle kranten te krijgen, in elke talkshow als onderwerp? Moet ik eerst in hongerstaking gaan? Als ik niet precies dezelfde ziekte had als waar onze Aarde aan lijdt -nierfalen- zou ik het denk ik doen.

Is er ergens noch een intelligente journalist, eentje die z’n idealen waarom h/zij journalist is geworden nog hoog in het vaandel heeft en het lef heeft om dit alle aandacht te geven die het meer dan verdient?

Ken jij of ben jij zo iemand, neem contact met me op. Of deel dit bericht via Facebook of twitter.

opgeruimde groet,

Peter Smith.

(*) Er zijn wel eerder grotere kunstwerken gemaakt van afval, maar nog nooit van zwerfafval.

(**) Waarom één stukje zwerfvuil opruimen per dag de wereld gaat redden: http://www.stichtingklean.nl/het-gebroken-ruitje-in-het-gebouw-van-de-duurzaamheid/

(Ingezonden gedicht in West Fries)

Opheden leve we al bar in ’n weggooitoid.
Niet iederien is deermee even bloid.

Wete jolle nag, hoe of ’t vroeger was?
Toen had je nag melk, fris en bier in glas.

Voor je lege flesse kreeg je meistens 25 cent,
maar dát benne we opheden amperan nag wend.

Veûl drankjies zitte nou in plastic of in blik en oftig denk ik:

“Hadde ze die spulle maar nooit bedocht!”

Maar toch worre d’r miljoene van die verpakkinge verkocht. Tja…. en die moete, as ze leeg benne, allegaar in ’t vulliesvat.

“Nôh, nei ‘oor!”, denke d’r ’n zoôt: “Op streit is plek zat! en leite we ok lekker wat troep make langs de ôtewege.”

Voor moeder netuur is dat bepaald gien zegen.

Blikjies en plastic fleskies mikke ze lekker veer in de struike. Weerom zou je aigenlijk ‘n vulliesvat gebruike?

Oftig gaan d’r, in lang gras, lege blikjies deur ‘n maaimesien.
‘Den benne d’r weer peeuwende joôskies, met ’n bloedend bien.

Veul mense dumpe vullies zommaar in ’n natuurgebied of in ‘n sloôt.
Maar …móin ergernis deerover wort zô lenigiesan wel pittig groôt.

Toch hewwe vaders en moeders hullie joôskies vroeger vast wel ‘t opreûmen leerd,
maar… we dede dat opvoeden, loikt ’t, zeker toch een klain beetje verkeerd.

Maar ……déer hew ik lesten ’n oplossing voor zocht,
dat….toen hew ik dut bedocht:

We draaie dat opvoeden voortaan gewoôn maar om!
Misskien snappe ze ’t dén en gaan de wiele bai die troepmakers wél aarsom.

We zegge gewoôn teugen die joôs:

“Maak op streit maar ’n grôte troep
en leit de plastic zakke maar nei de ôciaan toe waaie, want die kome den mooi in de plastic soep.

Toe maar! Gooi állies gewoôn maar óveral neer!”

Wie weet helpt dát en doen ze dat weg-smoiten den demie gien meer.

Nei, dat omgekeerde opvoeden, bedocht ik echt niet voor de grap.
Misskien wort, op die menier, ôze mooie wereld gewoôn wél weer skoôn en gnap.

Trijnie Bakker / Alkmaar 23-7-2015

Dat laatste heeft ons ‘mens-zijn’ de afgelopen eeuw beheerst: wat kan je allemaal met aardolie doen… Het begon met olielampen, boeie: je steekt het in de fik en het brandt en je hebt licht. Later zag men andere potenties, wat nou stoom, BENZINE. Je giet het in een motor, starten en wegrijden. IEDEREEN een auto, maar dan wel in het zwart. Nog later ging men de aardolie nog verfijnder kraken en kwam men erachter dat je er kunststoffen mee kan maken. Onverwoestbare, goedkope, mooie, verfijnde kunststoffen: men begon te spreken over graden Shore, Nanometers, komposiet etc etc…. Iedereen een tasje. Altijd een flesje water bij je. Je auto tig procent lichter. Nooit meer je kozijnen verven. Tanden en pannen poetsen. En zelfs de letters die je nu leest bestaan mede dankzij kunststof.

Onverwoestbaar, prachtig niet? We worden regelmatig geconfronteerd met onze sterfelijkheid en vervolgens maken we iets dat bijna niet kapot kan! Mijn kinderen spelen met mijn Lego en Playmobil! Ik speelde daar rond de 40 jaar geleden mee….. Daarnaast kost het niets! Toch? Ze geven de hele dag plastic tasjes weg bij de Albert Heijn, de markt en de Turk, dus kan het niets kosten! Vele bronnen melden dat een tasje wel honderden jaren oud kan worden! Ge-wel-dig.
Met een beetje mazzel erven mijn kleinkinderen later mijn collectie plastic tasjes, doppen, flessen, visnetten etc etc etc….

Euh? Hoezo… MAZZEL? Zij erven het…. en hun kinderen ook. En die van hen. En de generatie daarna ook, en daarna en daarna en daarna en ga – zo – maar – door.

Ja maar waarom noem je dan je demoon? Waarom praat je over kunststof als je begint over arrogantie? Wat hebben kunststof en arrogantie met elkaar te maken. Ik vind een plastic tasje helemaal niet arrogant, veel eerder praktisch! Lekker makkelijk! Je krijgt hem en dan doe je er je in plastic verpakte komkommer in, zodat ie lekker lang vers blijft, je komt thuis en gooit hem weer weg. Daarna doe je er je oud papier in en gooit hem zo samen met je glossy magazine in de papierbak. Want eerst die glossy eruit halen, ja, dat vind ik wel errug moeilijk en ik recycle toch? Laatst gooide ik nog een schil in de groene bak, ook van plastic gemaakt overigens. Ik zet kachel altijd in de zomer op maar 20 graden celsius en onze boodschappen auto rijdt op elektriciteit… En ik maak geld over naar Wereld Natuur Peace. Zeur toch niet zo.

En daar komen we in het duistere rijk van de arrogantie. De luiheid. De onwillendheid. En de onwetendheid die daaruit ontstaat. Niemand dacht ooit dat die aardolie en de producten die daaruit voortkomen misschien wel een negatief effect kunnen hebben. Niemand wilde dat ook ooit onderzoeken, zoveel voordelen, daar moet je niet aankomen.
Een aantal onderzoekers die zich hier toch aan waagden werden uitgelachen en bedreigt door de industrie die hier veel geld mee verdient.
Al jaren, wat zeg ik, decennia weet men dat we op een doodlopende weg zitten. Olie eindigt als CO2 in de lucht en ons geliefde plastic drijft in zee en eindigt in een omweg in onze magen (zie jij ook de bitter ironie?). En ondanks dat we dit weten, ondanks dat de olie bijna opraakt, zie je dagelijks hoe bedrijven als Shell toch proberen om nog wat op te boren. Of bedrijven als Coca Cola structureel hun aandeel in de plastic soep proberen te ontkennen. Individuen die hun peukie van hun afgooien, hun sportdrank flesje van zich afgooien of na het bijvullen van de smeerolie die fles op de grond laten staan.
Alsof ze zeggen: ach, dat kleine beetje CO2, daar wordt de aarde niet warmer van, dat ene flesje, wat kan daar nou mee gebeuren.
Ach ja, 1 flesje doet niets…. 1 auto ook niet…. we leven echter met 7 miljard mensen zover we weten en de meesten hebben beschikking over auto’s, flesjes, tv’s, koelkasten, tasjes.

De arrogantie zit hem erin dat je denkt dat het vanzelf wel goed komt, we hebben ook andere rampen overleefd. Je hoeft niets te doen, we vliegen vanzelf wel naar de maan. Als iemand lastig doet, dan stopt iemand hem wel in de bak en als er wat zwerfvuil ligt, dan ruimt de gemeente medewerker dat wel op. Liever lui dan moe.
De arrogantie zit hem erin dat mensen geld, macht en imago belangrijker vinden dan een schone planeet. Ja maar, als ik het zwerfafval moet opruimen, dat vind ik vies en dan zie ik er raar uit en denken mensen dat ik geen belangrijke baan heb.
De arrogantie zit hem erin dat mensen niet weten wat er gebeurt met de resten van hun welvaart. Het afval. Het zwerfafval. Nergens op het nieuws zie je de aankomende tsunami van plastic soep. Niemand hoor je op de radio waarschuwen voor de microbeads in je vis, je honing of je Duitse bier.
Ach het valt wel mee, iemand lost dat wel op, daar hebben we de wetenschap voor…. bla bla bla…..

Ik zie het wel, ik weet het ook en ik doe er wat aan. Dat maakt mij overigens niet beter dan anderen. Gelukkig mis ik die arrogantie. Sinds ik mijn ego wat minder belangrijk vind, heb ik ook steeds minder last van arrogantie. Uiteindelijk blijkt het je namelijk niet te helpen en levert het je alleen maar woede en frustratie op.
Ik ruim dus zwerfafval op. Helaas kan ik geen CO2 opruimen, of kernafval of andere troep, maar ik probeer te voorkomen dat het mijn leven in sluipt. Ik werk aan een mooiere wereld, met alle vaardigheden en tekortkomingen die ik heb.
In 2015 ging ik weer op Terschelling op vakantie en besteedde een belangrijk deel aan het opruimen van zwerfafval. Ik liep langs de duinkant, de branding en reed met de Milieujutter mee. En daar geniet ik van. Net als dat sommige mensen genieten van het financieel steunen van Greenpeace, andere mensen hun buurvrouw helpen met de afwas omdat ze reuma heeft en weer anderen die een zonnepaneel op hun dak plaatsen.

Het meeste zwerfafval gooide ik direct weg, maar ik wilde ook een kunstwerk maken (geïnspireerd op Anne van Dalen) en bewaarde dus mooie stukjes voor een einddoel. Een visnet, een kapotte bezem, wat dopjes, Russische shampoo, een aansteker en nog wat plasticjes en VOILA een poppeke! Mijn oudste zoon Zeb hielp en zei ineens: het lijkt wel een spook! Gemaakt van zwerfafval…
Ik doopte het tot #zwerfie spook. alleen de foto kan ons herinneren aan het bestaan, want ik heb de meeste onderdelen weggegooid: de boei bewaar ik en de doppen gaan naar blindengeleidehonden. In zekere zin symboliseert het de arrogantie, hopelijk kunnen we dat spook ook eens weggooien.

Wat ik wil zeggen? Ik weet het niet…. Ik weet alleen dat ik mijn pijlen richt op een schone en duurzame wereld en dat ik ook niet weet hoe we daar komen. Ik weet alleen dat problemen laten liggen niets oplost, klagen ook niet. Alleen zo goed mogelijk doen, dat werkt. Daarom noem ik mijzelf ook Klean, zoek zelf maar op deze site wat dat voor veel mensen betekent en misschien kan jij dan ook eens Klean worden.

Ik ben hobbyfotograaf. Ik maakte mooie plaatjes van mijn helden. Zelfs van winnaar Rohan Dennis. En van Merhawi Kudus Ghebremedhin uit Erirtrea die enthousiast werd onthaald door zijn fans die met hem mee renden zoals ze dat in Afrika doen. Het was feest.

Lees verder

Toespraak van Dirk Groot bij vernissage Plastic Madonna op 8 juni 2015

Vandaag een jaar geleden heb ik Peter Smith voor het eerst in levende lijve ontmoet op World Oceans Day in Den Haag. (En Barbara Brandt ook trouwens). Ik kende hem een beetje via internet zoals meer mensen die hetzelfde deden als ik en waarvan er hier ook een aantal aanwezig zijn, namelijk zwerfafval opruimen. Minstens één stukje per dag en vaak nog meer. Druppels noemt Peter dat. Veel druppels samen maken een oceaan en gelukkig ben ik afgelopen jaar veel van die druppels tegengekomen en heb ik zelf ook andere mensen aan het druppelen gekregen, en waardoor ook weer andere mensen aan het druppelen gingen. Zo ontstond een kleine oceaan van geluk voor mij. En voor anderen.

Vorig jaar op World Oceans Day voelde ik ook druppels. In m’n ogen. Het verdriet dat me overviel toen Peter en andere sprekers daar lieten zien wat we de Oceanen en de Aarde aandoen werd me af en toe teveel. Maar ook waren er tranen van vreugde om te zien dat er zoveel mensen op een positieve manier iets aan proberen te doen. Iedereen op z’n eigen manier. Iedereen met kleine stapjes, maar allemaal mensen die niet bang waren om een druppel op een gloeiende plaat te zijn.

Die dag was geen ommekeer in mijn leven. Wel een bevestiging dat ik vooral door moest gaan met waar ik mee bezig was. Ik zag die dag dat er een nog groter doel was waarvoor ik deed wat ik deed. Ik ben namelijk iemand die zwerfie is gaan rapen voor de straat en voor de stad. Ik heb geen achtergrond en geschiedenis in het beschermen van het milieu en was en ben daarin eigenlijk een nitwit. Ik deed wat ik deed voor m’n kinderen, m´n familie, m’n vrienden, m’n buren, m’n stad. Ik raapte namelijk vanaf het begin geen zwerfafval van een ander, maar voor een ander. En voor mezelf natuurlijk. Ik kan namelijk slecht zonder anderen. Net als jullie allemaal. En uiteindelijk deed ik het dus ook voor de zee bleek die dag. Voor de zee waar we allemaal niet zonder kunnen.

Maar dat weet iedereen hier al. Neem ik aan. En wat we er aan kunnen doen om er voor te zorgen dat de oceanen niet verder vervuild raken weten we ook. Die ene zwerfie per dag. Raap hem op en laat het aan de wereld zien.

Peter schreef vanmorgen dat we kuddedieren zijn, dat er alleen een paar schapen over de dam moeten. Er zijn al heel veel schapen over de dam, maar er zijn ook heel veel kuddes. Ik voel mezelf natuurlijk geen kuddedier. Ik ben uniek. Lijkt me logisch. Maar in mijn eigen stad bleek een hele kudde unieke mensen te zijn die vrolijk met me mee is gaan lopen. En zo zie ik in het hele land langzaam maar zeker kuddes van doodgewone unieke mensen de dam over gaan.

Of je jezelf nou een kuddedier voelt of niet, je hoeft in elk geval niet te wachten op een herder. Soms betrap ik mezelf er wel eens op dat ik wacht op Peter of zelfs betrap ik inmiddels ook andere mensen erop dat ze wel eens wachten op mij.

Maar dat hoeft helemaal niet, je kunt gewoon beginnen, vandaag, nu, hier! Raap iets op, laat het zien. En als er niet meteen mensen met je meelopen: gewoon door blijven gaan. Je weet dat je iets goeds doet, daar kan nooit iemand slechter van worden. Ook voor Plastic Madonna kun je van alles doen. Iets kleins doen schijnt voor velen moelijker en minder vanzelfsprekend te zijn dan iets groots en meeslepends, maar als je heel veel kleine dingetjes doet, of als heel veel mensen iets kleins doen, dan is het ook groots en meeslepend.

Mijn verzoek aan de wereld en aan jullie voor zover nodig: doe iets kleins. Maakt niet uit voor wie, wat, waar of wanneer. En dat kan ook voor Plastic Madonna. Al lever je alleen maar één flesje in, al stort je maar één euro, al vertel je er alleen maar over. Dan al ben je een druppel die bijdraagt aan een schonere zee. En natuurlijk mag je ook grotere dingen doen. Een inzamelbak beheren bijvoorbeeld. Is ook heel makkelijk. En wie weet ben je wel goed in andere dingen, zoals het benaderen van media, coördinatie, techniek.

Om maar eens een klassieker uit de kast te halen: ‘ask not what Plastic Madonna can do for you, ask what you can do for Plastic Madonna”.

En tot slot mijn eigen persoonlijke invulling: word niet te serieus, blijf lachen. Vooral ook om jezelf. Gebruik je fantasie, focus op het positieve, doe raar, maak er een spel van.

Durf dus iets kleins te doen! En durf het uit te dragen en te laten zien. En wees daardoor gelukkig.

Om er nog maar eens een klassieker bij te halen,  durf te roepen “Ich bin ein druppel”.

Of nog mooier, de toekomstige klassieker: “Ik ben KLEAN!”

Na flink wat wokresten schrobben ontdekte ik kleine blauwe plekjes onder in de pan en dacht dat de oude blauwe pan nu dan toch echt uit elkaar begint te vallen…. Ik kon met moeite een paar stukjes pakken en van dichtbij bekijken en ik haalde opgelucht adem toen ik ik zag dat het niet om stukjes pan ging. Vrolijk poetste ik weer verder…

Maar wacht… hebben we dan iets blauws gegeten? “Tofu, paksoi, ketoembar, knoflook, bami….” NEE, geen blauw eten.
Nogmaals pakte ik wat blauwe korreltjes en onderzocht ze wat grondiger: allemaal veel kleiner dan een millimeter, niet echt rond of vierkant, ze voelden niet bijzonder hard of zacht en best wel hard blauw van kleur.
Ineens zag ik dat het om stukjes schuurspons ging! Het, in mijn ogen kersverse, sponsje begon al uit elkaar te vallen. En niet zo’n beetje ook: in de pan lagen honderden stukjes plastic, het soort dat ze volgens mij micro beads noemen.

Het sponsje van 140 x 140 x 4 mm verdwijnt in rap tempo in mijn riool. “MIJN RIOOL?” hoor ik mijzelf boos afvragen… “ONS RIOOL!”
Deze sponsjes worden met duizenden tegelijk verkocht, anders wil geen enkele winkel ze hebben of producent ze maken. Dus verdwijnen er miljoenen blauwe-schuurspons-korreltjes in rap tempo het riool in, zo de zee in, want bij de riool reinigingsdienst hebben ze nog geen filters of bacteriën die mijn plastic vervuiling kunnen tegenhouden.

Weer voel ik waarom ik zwerfvuil opruim, omdat we allemaal bijdragen aan de plastic soep en dat wil ik niet. In een paar minuten tijd kreeg ik alle korrels eruit zonder deze in het riool te laten verdwijnen: ze bleven een soort van aan de pan en mijn handen plakken en kreeg ze dus erg moeilijk de plastic bak in.

Het sponsje ligt nu uit te drogen en deze wil ik voor onderzoek aan de Plastic Soup Foundation schenken, wellicht dat zij mij meer kunnen vertellen hierover. Op internet zag ik al diverse plantaardige (eco) borstels die ook gewoon kunnen poetsen en schrobben, wellicht een eurootje duurder, maar dan kan ik tenminste goed slapen.
Nu ga ik mijn kasten nogmaals doorspitten om te kijken wat ik nog meer heb dat bijdraagt aan de vervuiling van de oceanen.
En dat voelt goed, ik draag bij aan een mooiere wereld 1 sponsje, 1 microbead, 1 druppel tegelijk!