Klaagvrij Afl.25 Plastic rapen met gele schoenen. Peter Smith by Klaagvrij Leven Podcast

Het begon met een boze buurman. En uiteindelijk komt denker, kunstenaar en wereldverbeteraar Peter op de kern. Het maakt hem emotioneel tijdens het interview. Zet één stap en je maakt HET verschil.

Op de première van Albatross legde ik mijn hamvraag (‘Hoe wordt je een groene pionier’) voor aan twee inspirerende mannen. Dankzij mijn sprong in het diepe maakte ik naast regisseur Chris Jordan kennis met Peter Smith van KLEAN en zijn opbeurende boodschap. Hoe we die onvoorstelbare plastic soep zelf kunnen aanpakken door een minimale inspanning: dagelijks minstens één stukje zwerfafval oprapen.

Tijd voor een vervolgafspraak! Waarin Peter uitlegt hoe hij in zijn persoonlijke leven de kracht van een minieme verandering ontdekte. Hoe hij de wereldverbeteraar in zichzelf ontdekte en een list leende van Odysseus.

Met dank aan de buurman

‘Klagen is eigenlijk een soort zwerfafval in je hoofd, een energiezuiger. Toen ik in een arbeidersbuurt in Amsterdam Noord ging wonen, kreeg ik het al snel aan de stok met mijn buurman. Keiharde muziek, ronkende motor voor de deur, valse hond in de buurt van mijn kinderen… Iedere keer stond ik weer voor zijn deur om verhaal te halen. Waarop ik de volle lading kreeg. Zo ging het van kwaad tot erger. Op een gegeven moment ontplofte ik, het scheelde niet veel of we gingen op de vuist. Toen nam ik me voor iets heel simpels te proberen wat ik nog niet eerder had gedaan.

Ik besloot voor de verandering mijn mond eens te houden, gewoon een kwartier naar hem te luisteren. Er gebeurde een klein wonder: de vuisten die grof gezegd eerst de tanden uit elkaars bek wilden slaan, konden elkaar na een kwartier de hand schudden. Ik kreeg begrip voor zijn perspectief en leerde bovendien een belangrijke les: iets kleins doen heeft wel zin. Dit inzicht legde de basis voor een stichting met de naam KLEAN: Klagen Loont Echt Absoluut Niet.’

Een wereldverbeteraar?!

Peter met zoon

Een ander markeerpunt leidde tot het uitbouwen van KLEAN. ‘Mijn bedrijf als fotograaf liep niet meer zo lekker. Ik kreeg een test aangeboden om op zoek te gaan naar mijn passie. Er kwam uit dat ik het belangrijk vind om de wereld te verbeteren. Dat verbaasde mij. Wereldverbeteraars zijn toch grote goden, met veel charisma? Dat zijn etiketten die ik als simpel fotograafje niet op mezelf plakte. Toch resoneerde er iets. Het besef dat de Aarde een unieke, prachtige plek in het universum is, emotioneert mij. Ik wil van betekenis zijn en iets voor de toekomst van mijn kinderen doen.’

Ik stond al bekend als die meneer die zwerfafval opruimt. Ik kwam er in 2010 achter dat zwerfafval een erger probleem is dan we denken. Het is niet alleen een esthetische kwestie. Doordat het zo licht is, een van de eigenschappen die plastic zo populair maakt, waait het heel makkelijk in het water. Zo levert het een van de grootste bijdragen aan de plastic soep. Ik was ervan overtuigd dat dit plastic zijn weg vond naar de voedselketen. Het duurde nog tot 2013 voordat hier wetenschappelijk bewijs voor kwam.’

Be the change

‘Het echte probleem van zwerfafval is dat het te makkelijk is op te lossen! Iedereen die ik tegenkom is best bereid om één stukje per dag op te rapen als dit toekomstige generaties ten goede komt. Stel dat iedereen de volgende NL Alert krijgt: “Vanavond krijg je geen eten als je geen stukje zwerfafval hebt opgeraapt.” Dan breekt de pleuris uit: er ligt niet genoeg voor iedereen! Als 25 procent van de bevolking dagelijks iets opruimt, is heel Nederland schoon.

Deze boodschap krijg ik nauwelijks tussen de oren bij Greenpeace. Zij willen Coca Cola als grote boosdoener aan de schandpaal nagelen, vanwege hun weerstand tegen de invoering van statiegeld op plastic flesjes. Mijn insteek is: neem zelf verantwoordelijkheid om het goede te doen. Verzet roept alleen verzet op, zo liet ook de burenruzie zien. Zoals Socrates zegt: “The secret of change is to focus all of your energy, not on fighting the old, but on building the new.” Ook Ghandi inspireert mij met zijn uitspraak: “Be the change you want to see in the world.”‘

Nieuw ‘Paard van Troje’

‘Het begrip “duurzaamheid” schrikt veel mensen af. Onze strategieën als ‘aangeleerde hulpeloosheid’ en “active information avoidance” dragen daar aan bij. Om mensen toch te betrekken, gebruik ik de tactiek die Odysseus gebruikte om de Trojanen naar buiten te lokken. Met enorme kunstwerken van plastic zwerfafval in de openbare ruimte prikkel ik de nieuwsgierigheid. Mijn wereldbol die op verschillende plekken in het water dobberde, trok meer media aandacht dan ik had verwacht. Eerder bleven de poorten van de media dicht. De list van Odysseus blijkt ook in onze tijd nog te werken.

Mijn huidige project is Plastic Madonna, een twaalf meter groot beeld van een moeder die borstvoeding geeft, gemaakt van gerecycled plastic zwerfafval. Actrice Thekla Reuten heeft hier met haar eigen baby model voor gestaan. Je ziet niet dat het beeld van zwerfafval gemaakt is, net zoals je niet ziet dat plastic in de voedselketen terecht komt.’

Power of one

‘Eigenlijk gaat het mij met KLEAN niet om plastic. Het gaat om het geloof in jezelf. Daarom heb ik het project Plastic Madonna ook een andere naam gegeven: The power of one. De kracht van één, jij kan het verschil maken.

De aanpak van zwerfafval leent zich uitstekend om dat te bewijzen! Dagelijks iets kleins doen waarvan je denkt dat het geen verschil maakt, is de grootste kracht van deze planeet. De grootste bedreiging is mijns inziens dat mensen het omgekeerde geloven: ‘Dat kleine beetje dat ik doe, is te klein om het verschil te maken.’ Door die denkfout doen mensen soms iets kleins slechts, zoals iets op straat gooien.

Nog veel meer mensen lopen dagelijks langs zwerfafval terwijl ze denken: één stukje oprapen heeft geen zin. Ze doen niets. Mijn motto is: “Niet niets doen.” Dat is voor mijn gevoel de sleutel. Einstein zei al: “De wereld vergaat niet door mensen die slecht doen, maar door mensen die er naar kijken en niets doen.” Als we dat aan onze kinderen meegeven, gaan we een prachtige toekomst tegemoet.

Mijn vlinderslag wordt een orkaan. Mochten mensen deze kracht gaan inzetten, dan kon ik wel eens de Nobelprijs voor milieu krijgen. Moet deze prijs nog wel even in het leven geroepen worden!’

Power of one: Doe Het Zelf tips!

Ook geïnspireerd door de kracht van elke dag iets heel kleins doen? Hier volgen de tips van Peter:

• Kijk vrolijk terwijl je zwerfafval opraapt. Erger je niet aan de weggooier, focus op het feit dat je een goede daad doet voor een ander!
• Doe je goede daad openlijk in plaats van heimelijk. Hoe vaker mensen iemand iets zien opruimen, hoe normaler het wordt.
• Een stukje per dag is al genoeg! Trek je erop uit met vuilniszak en prikstok, krijg je minder snel navolging. Je versterkt het idee dat je veel moet doen, omdat een klein beetje niet helpt.
• Maak en post een ‘zwerfie’ van je daad. Velen gingen je voor, de term ‘zwerfie’ is gemunt door KLEAN en staat inmiddels in de Dikke van Dale!

Meer weten

Dit interview is eerder verschenen op Naar de Aarde.
Op deze blog laten pioniers ons zien hoe je je kunt inzetten voor een duurzamere wereld door je hart te volgen.
Ik ga te rade bij Nederlandse ‘Earthkeepers’ – pioniers die een nieuwe manier van leven creëren in harmonie met de aarde.
Hun ervaringen bieden ons inspiratie, bemoediging en handvatten om zelf de sprong te wagen: naar een leven in verbinding met de natuur.

Afbeeldingen: © Peter Smith

Het juiste geloof kan ons nog redden.

“Klimaatopwarming is het grootste probleem dat de mensheid moet trotseren.”  Lees je in de krant. Of hoor je op radio of TV.

Is dit echt het grootste probleem? Gaan we door stijgende zeespiegels naar de bliksem? Ik geloof er geen donder van.

Geloof jij het wel, mag ik je dan bekeren?

“Een van de oorzaken van klimaatopwarming is het verbranden van fossiele brandstoffen.”

Iedereen weet dit. Als dit echt zo’n probleem was dan zouden er toch niet elke dag files staan?

Vlees!

“Vlees-consumptie draait de thermostaat van onze planeet nog meer omhoog.”

Als dit echt het zo’n groot probleem was dan liggen de schappen toch niet elke dag weer vol met vers vlees?

Of neem plastic. 

Van de Plastic Soep wordt inmiddels gezegd dat het net zo bedreigend is als de opwarming van de Aarde.

Je zou denken dat mensen dan voorzichtiger met plastic omgaan. Het niet meer op straat laten slingeren.

En toch… kijkt niemand vreemd op als een struik er zo uit ziet. Als het zo’n probleem was dan zouden mensen het toch van straat oprapen?

Heel veel ouders weten dit. Toch stapt mama ‘s ochtends rustig in de auto. Papa koopt ‘s avonds zorgeloos een stukje vlees. En beiden zijn nog nooit op het idee gekomen om onderweg naar kantoor of slager een stukje plastic van straat op te rapen.

Houden ze dan niet van hun kinderen?

Natuurlijk wel.

Er is dus een veel groter probleem dan klimaat-opwarming en de Plastic Soep. Dit zijn namelijk alleen maar symptomen van het echte probleem.  Het grootste probleem waar de mensheid voor staat is

Het geloof!

Mensen geloven “Wat ik kan doen aan de grote wereldproblemen is te klein om een verschil te maken.”  Daarom stapt mama ‘s ochtends in de auto, daarom koopt papa vlees, daarom rapen ze beiden geen plastic van straat.

Geloof is de ware reden waarom de wereld waar mijn en jouw kinderen in komen te leven straks een stuk minder leuk zal zijn.

Daarom ruim ik dus zwerfafval op.

Zwerfafval is een godallemachtig prachtig probleem! Het is de beste manier om de mensen tot het juiste geloof te bekeren:

“Dat wat ik doe is nooit te klein om het verschil te maken.”

Het echte probleem van de plastic soep is dat te makkelijk is op te lossen! Als we maar het juiste geloof hebben.

Kijk eens naar onderstaand filmpje:

The Global Cleanup (NL)

Wil je meehelpen mensen te bekeren tot het juiste geloof?
Ga dan naar The Power of One.

Gaat heen en vermenigvuldig deze blijde boodschap.

Peter Smith

PS:
Ruim jij geen zwerfafval op? Maar klaag je wel dat het de schuld is van de verpakkingsindustrie, of van de politiek, of van ouders die hun kinderen niet opvoeden… Dat geklaag kost je meer energie dan wanneer je straks als je buiten bent één stukje zwerfafval opruimt.

Klean: Klagen Loont Echt Absoluut Niet.

=========================

Niemand weet het. Wie of wanneer de mens voor het eerst vuur kon maken. Journalisten waren er helaas nog niet. En al waren ze er geweest, ze zouden de enorme implicaties van dit gebeuren niet hebben begrepen. Ze zouden de beste man of vrouw waarschijnlijk afgeschilderd hebben als een volslagen idioot omdat ie met vuur speelde. En dat is niet erg.  Ten eerste hadden we dan wel mooi documentatie gehad wie en wanneer het vuur had “uitgevonden”. En ten tweede, het nieuws had zich als een lopend vuurtje verspreid en meer mensen waren eerder met vuur gaan experimenteren.

Toen Oerk het wiel uitvond, besteedde de plaatselijke medicijnman, die elke week een praatje hield voor het hele dorp er geen aandacht aan. Het nieuws dat hun stamhoofd zijn hoofd gestoten had werd van groter belang geacht.

Ook de eerste internet verbinding die in 1969 werd gelegd tussen vier steden in Amerika heeft geruisloos plaatsgevonden. In de kranten van die jaren is er niets over terug te vinden.

In juni 2012 ging het grootste kunstwerk dat er ooit gemaakt is van zwerfafval (*) te water in het IJ in Amsterdam. Natuurlijk hadden we daar ook de pers bij uitgenodigd, de NOS, RTL, het Jeugd Journaal, de grote dagbladen en de regionale pers. Alleen het Jeugd Journaal was van plan te komen. Helaas meldden zij zich op de dag zelf af: “we hebben twee weken geleden al iets over de Plastic Soep bericht” herinnerde de hoofdredactrice zich ineens. Diezelfde avond zond het Jeugd Journaal en alle andere nieuwszenders voor de 14e avond op rij een verslag uit van Europees Kampioenschap Voetbal. Niet dat “onze jongens” die avond moesten spelen, zij waren al uitgeschakeld. Maar “het volk” wil brood en spelen en dus geven de journalisten dat. En ik kan het hen niet kwalijk nemen, ook zij willen brood op de plank.

Voorbeeldje: “Grexit”. Wekenlang was dit voorpagina nieuws….. En omdat het voorpaginanieuws was gingen er nog meer journalisten over schrijven, en dus ging de lezer ook geloven dat het belangrijk was en wilden ze er nog meer over lezen…  Ik durf te wedden dat er over twintig jaar niemand meer weet wat grexit betekent. Natuurlijk zal er altijd een uitzonderlijk iemand te vinden zijn die de regel hierboven bevestigd. Gewone stervelingen zullen ‘grexit’ in Wikipedia moeten opzoeken. Laat staan dat we er dan nog gevolgen van ondervinden.

Maar over twintig jaar ondervinden we wel de gevolgen van ons doen laten en nu. En daar vinden we bar weinig over terug in de media.

Ik weet dat ik niet de enige ouder ben die ‘s avonds voor het slapen gaan nog even bij zijn kinderen kijkt. En dat het je dan koud om het hart wordt als je je ineens inbeeldt hoe de wereld er over twintig jaar uit kan gaan zien. En dat je je wanhopig voelt omdat je denkt dat je daar niets aan kunt doen.

En laat er daar nu een oplossing voor zijn.

Een oplossing die net zo krachtig en eenvoudig is als het geweldloos verzet van Gandhi. Ik probeer uit alle macht dit verhaal in het nieuws te krijgen: Ik heb er mijn werk als fotograaf voor opgezegd, ik heb me twee maanden opgesloten in een loods om ‘de Wereld van Zwerfvuil’ te maken, ik blog, ik spreek, ik verdien momenteel minder dan bijstandsgerechtigde (want we omarmen nu eenmaal het paradigma dat wereld verbeteraars het gratis dienen te doen, en wereld plunderaars schathemeltjerijk mogen worden, en ik doe daar net zo hard aan mee, mea culpa), ik gedraag me elke dag -in de ogen van anderen- als een idioot omdat ik wil dat het opvalt wat ik doe. Want alleen door te DOEN gaan we HET verschil maken. Maar dan moet dat ‘doen’ wel opvallen.

Natuurlijk is er aandacht voor het project waar wij nu mee bezig zijn, maar de media komt niet veel verder dan de schil te belichten: een beeld gemaakt van gerecycled plastic zwerfvuil. Maar onder die schil zit een heerlijke vrucht, waarvan je de smaak pas gaat waarderen als je er een tijdje op kauwt. En dat verdient het om op alle voorpagina’s uitgekauwd te worden, om elke avond het eerste onderwerp te zijn van het NOS journaal, van CNN, van Al Jazeera en om opgenomen te worden in alle curricula van alle scholen.

Doe bijna niets, maar niet niets!

Wij willen de wereld redden door één stuk zwerfvuil per dag op te ruimen. (**)

Ik weet het, het klinkt absurd. En je mag gerust even lachen.

Einstein zou ook lachen…. instemmend:

Ook Edward Lorenz zou het begrijpen:

Of Gandhi:

Hoe krijg ik journalisten zover dat ze gaan berichten over de kracht van “het bijna niets” doen? Moet ik  het zelfde doen als Gandhi om dit op de voorpagina van alle kranten te krijgen, in elke talkshow als onderwerp? Moet ik eerst in hongerstaking gaan? Als ik niet precies dezelfde ziekte had als waar onze Aarde aan lijdt -nierfalen- zou ik het denk ik doen.

Is er ergens noch een intelligente journalist, eentje die z’n idealen waarom h/zij journalist is geworden nog hoog in het vaandel heeft en het lef heeft om dit alle aandacht te geven die het meer dan verdient?

Ken jij of ben jij zo iemand, neem contact met me op. Of deel dit bericht via Facebook of twitter.

Doneren aan dit project mag ook :)

Schoonachtend,

Peter Smith.

(*) Er zijn wel eerder grotere kunstwerken gemaakt van afval, maar nog nooit van zwerfafval.

(**) Waarom één stukje zwerfvuil opruimen per dag de wereld gaat redden: http://www.stichtingklean.nl/het-gebroken-ruitje-in-het-gebouw-van-de-duurzaamheid/

Ik ga een beeld maken van 12 meter groot, maar dat is niet de uitdaging. Ik wil dit beeld op het strand van Rio de Janeiro exposeren, maar dat is niet de uitdaging. Ik wil dit doen tijdens de Olympsiche Spelen in 2016, maar dat is niet de uitdaging. Het beeld wordt gemaakt van gerecycled PET, van pet-flesjes gevonden op straat, ook wel zwerfvuil genoemd, ook dat is niet de uitdaging.

Van dat PET wordt filament gemaakt; met duizend 3D-printers gaan we het beeld printen. Deze techniek is er nu nog niet, maar dat is niet de uitdaging. Het zwerfvuil wordt verzameld door duizenden mensen één stukje op te laten ruimen en in de Plastic Madonna bak in hun woonplaats te deponeren, weer niet de uitdaging. Ik wil graag dat Doutzen model gaat liggen voor dit beeld, moeilijk maar niet zo moeilijk als wat echt de uitdaging is van dit project.

Wat is dan wel de uitdaging?

Om jou ervan te overtuigen dat dit alleen gaat lukken als JIJ meedoet! En niet denkt: “dat ene stukje dat ik kan bijdragen maakt niet zoveel uit.” Juist jouw bijdrage is het belangrijkste!

Wil jij mij helpen?

Ga je met mij de uitdaging aan? En wil je me helpen?

Meer info vind je op The Power of One.

Je kunt alvast beginnen door dit te retweten, dit op je Facebook pagina te zetten of nog beter; door er met je vrienden over te praten.

Opgeruimde groet,
Peter